LỄ HỘI MỪNG LÚA MỚI CỦA ĐỒNG BÀO CƠTU

LỄ HỘI MỪNG LÚA MỚI CỦA ĐỒNG BÀO CƠTU...  LỄ HỘI MỪNG LÚA MỚI CỦA ĐỒNG BÀO CƠTU\r \rVào tháng 8, tháng 9, tháng 10, sau khi đồng bào sửa sang lại nhà cửa xong thì ngoài nương rẩy lúa đã bắt đầu chín tới. Đồng bào bắt tay vào việc thu hoạch lúa màu. Trước đây đồng bào dân tộc thiểu số miền Tây Hoà Vang một năm chỉ có một vụ mùa mà thôi. Sau khi dạo quanh các nương rẫy xem và đoán định lúa đã chín đều khắp hay chưa, sau đấy, làng tổ chức họp bàn chọn ngày giờ tổ chức ăn lúa mới.\r<img src="/UserFiles/image/Luamoi.jpg" width="650" height="473" alt="" />\r<o:p></o:p>\rĐể lễ hội ăn lúa mới được vui vẻ, thanh niên nam nữ dọn dẹp nhà cửa, sân làng, quanh khu nhà cho thật sạch đẹp, đồng thời mang các loại dụng cụ lao động như rựa, liềm, rìu…vào nhà gươl để báo cáo với giàng rằng kết quả công việc lao động trong năm. Mặt khác dùng các ống thịt chim, cá , sóc, nhím…vừa bắt đựơc ở rừng về nướng chín thơm lựng, đoàn tập trung lại tại gươl dâng lên cho làng. Các cô gái, các chị, các mẹ tắm rửa sạch sẽ, ăn diện bộ váy mới, lau chùi gùi và ngứt các loại hoa, phần nhiều là hoa rừng cắm vào gui cho đẹp chuẩn bị tuốt lúa vàng về cho làng.\r<img src="/UserFiles/image/Luamoi%201.jpg" width="420" height="315" alt="" />\r<o:p></o:p>\rNếu được làng thống nhất thì ngày được chọn, cả làng ra quân đi tuốt lúa theo rẫy ai người ấy tuốt. Người bước chân vào rẫy tuốt lúa đầu tiên là người mẹ trong nhà, bà ngắt ba bông lúa cột riêng bỏ vào gùi sau lưng, sau đó tuốt vài ba bông trao cho các chị em mỗi người một ít, cách phân công như thế, tục người Cơtu gọi là chrây và bà khấn:<o:p></o:p>\rA’rô t’mêê, k’bhêê chă đêệng;<o:p></o:p>\rbịng zowng bịng đông;<o:p></o:p>\rpuôn  c’nắt ch’pắt ch’nêếh bịng gọ goi;<o:p></o:p>\rtoi đớc haiz k’van k’bhố, crêê liêm...<o:p></o:p>\r(Lúa mới đừng tổn hao;<o:p></o:p>\rđong đầy kho;<o:p></o:p>\rbốn miếng sáu hạt nở đầy nồi;<o:p></o:p>\rtạo cho chúng tôi giàu no, yên ổn)<o:p></o:p>\r<o:p> </o:p>\rKế đến là mọi người tuốt lúa. Tuốt đầy gùi mọi người về nhà làm thủ tục cúng lúa mới, bà mẹ bứt bông lúa đầu tiên ở rẫy về nhà khấn báo với thần linh rằng: lúa mới đã về nhà, mong thần phù hộ, độ trì, lúa chất đầy kho, bụng no đủ cả năm. Tất cả chị em mang số lúa vừa mới tuốt được vào bếp rang lên, nấu một nồi nhỏ cúng giàng, cúng thần linh, thần lúa và nấu một nồi to cho cả nhà ăn.\r<img src="/UserFiles/image/Luamoi%202.jpg" width="400" height="373" alt="" />\r <o:p></o:p>\rCơm đã xong, đưa mâm cơm và ống thịt nướng lên gươl dâng cho làng thưởng thức phần lúa mới của gia đình mình, tục Cơtu gọi là đh’bưy. Tục quy định cho mỗi chủ hộ tự mang cơm của hộ mình lên gươl để làng gộp chung các hộ lại, và sau đó tổ chức một bữa ăn chung cho cả làng. Một bữa cơm cộng cảm mang đầy giá trị nhân văn và tính cộng đồng cao cả. Dân trong làng tập trung đông, ngồi ăn chung tại gươl theo thứ tự bậc trên dưới. Trong bữa cơm mới ăn chung này, người Cơtu có tục kiêng: vợ có thai nghén hay nhà đang thời kì tang hiếu không được đến nhà gươl dự bữa ăn cơm mới này.\r<img src="/UserFiles/image/Lua%20moi%203.jpg" width="420" height="262" alt="" />\r<o:p></o:p>\rBa ngày sau khi thực hiện tục đh’bưy, người Cơtu mới lên rẫy, từ đây họ tập trung tuốt cho xong lúa trên rẫy trước khi mưa, gió, lũ tràn về. Việc tuốt lúa trên rẫy được phân công cho con gái, đàn bà, con trai và đàn ông chỉ việc mang lúa về phơi khô và cho vào cất trong kho. Tuy nhiên nếu tuốt lúa nhằm vào mùa săn bắt, việc phơi phóng cũng giao lại cho đàn bà con gái, còn đàn ông, con trai nhất định vác dụng cụ săn bắn lên rừng để tham gia cùng trai tráng buôn làng vào việc đi săn. Đi săn là ngày hội của đàn ông Cơtu. Con trai Cơtu không bỏ săn bắn, trừ những người già.<o:p></o:p>\rKhi cho lúa vào kho, lúa mới để riêng, lúa cũ riêng, chọn lúa giống cho vào bao bọc cất đặt cẩn thận. Lúa cũ dự phòng trong kho dùng vào những việc như việc tang, cũng lễ... (lúa mới không dùng vào các tục lệ có cúng tế).<o:p></o:p>\rKhi trên nương rẫy đã được thu hoạch xong, người đứng đầu buôn làng dạo đồng kiểm tra xác định mùa tuốt lúa đã xong, cả làng lại chọn ngày họp mặt lại lần nữa, ăn mừng kết quả lao động trong năm. Lễ ăn lúa mới lần này người ta có nấu cơm lam (vuốt gạo xong cho vào ống dang, nứa và nướng chín), tổ chức đánh chiêng trống vang rền, đêm xuống múa hát làm vui, trai gái tìm cách đi sim, mời bà con, họ hàng thân thích trong hoặc ngoài buôn làng về nhà dự lễ mừng cơm mới. <o:p></o:p>\rNgười Cơtu nấu các loại cơm theo mùa, mỗi mùa có mỗi nấu cách khác nhau. Trong lễ ăn lúa mới là rang lúa, giã và nấu mùi lúa mới rất thơm. Lễ mừng sau khi thu hoạch xong nấu cơm lam (hâr). Lễ mừng phát rẫy xong, nấu xôi (đhoóh). Lễ trỉa lúa rẫy xong nấu bánh cuốt. Bên cha (chúih) vợ - tr’chấc tr’giáo – đến nhà con rễ thăm chơi cũng phải thực hiện theo tập tục này.<o:p></o:p>\rNgười Cơtu phát rẫy xong, tiết đã sang xuân, nắng ấm áp, hoa phong lan nở rộ, chim muông sinh trưởng hót vang rừng (pa’toọng k’lang xưl), mọi người vui mừng nấu xôi làm lễ ăn mừng gọi là lễ k’đắc pa’toọng. Sang hè, người Cơtu đốt rẫy và trỉa lúa, trỉa xong là thời điểm nông nhàn, làng và nhà tổ chức sửa sang nhà cửa, đường làng, sân bãi, máng nước và liên hoan bằng bánh cuốt.<o:p></o:p>\r                                                                                   Theo Võ Văn Hòe<o:p></o:p>\r                                                                                   Ảnh: vietnam.vnanet.vn

Xuất bản thông tin

Về việc Đăng tải thông tin, công bố công khai Đồ án điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung xây dựng xã Hòa Phong (cũ) và xã Hòa Phú (cũ) đến năm 2030, TL 1/5000

Thông báo niệm yết công khai Kết quả xét duyệt mức độ khuyết tật

Công văn Về việc chấp thuận phương án đảm bảo an toàn giao thông ĐTNĐ phục vụ thi công Dự án Kè chống sạt lở khẩn cấp tại vị trí xung yếu các tuyến sông trên địa bàn thành phố Đà Nẵng trên sông Túy Loan và sông Vĩnh Điện

Thông báo Về việc công khai niêm yết quy hoạch Tổng mặt bằng chi tiết 1/500 Dự án: Đầu tư Công viên cây xanh tại khu đất cây xanh, thể dục thể thao xã Hòa Phong

Thông báo Về việc kê khai và nộp phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp theo Nghị định số 53/2020/NĐ-CP ngày 05/5/2020 của Chính phủ